Αγαθονήσι και Φαρμακονήσι. Δύο νησιά στο Αιγαίο που υπο κανονικές συνθήκες θα μας ήταν άγνωστα. Τον τελευταίο όμως καιρό και τα δύο έγιναν γνωστά εξαιτίας της τουρκικής προκλητικότητας και των πτήσεων των τουρκικών μαχητικών. Οι Τούρκοι σε μια έκρηξη προκλητικότητας διεκδικούν την κυριότητα του εναερίου χώρου. Οι παραβιάσεις είναι καθημερινές σε σημείο που κάποιοι μιλούν για προκλητικότητα που ξεπέρασε ακόμα και τιν κρίση στις βραχονησίδες των Ιμίων το 1996.
Το Αγαθονήσι είναι ελληνικό νησί του Αιγαίου, που βρίσκεται νότια της Σάμου.
Ανήκει στο Νομό Δωδεκανήσου, η έκτασή του φθάνει τα 13,6 τ.χλμ. το δε μήκος ακτών του 30,8 χλμ. με ασφαλή όρμο στους βόρειους ανέμους. Υπάρχουν δύο οικισμοί: το Μεγάλο και Μικρό Αγαθονήσι με 158 κατοίκους (απογραφή 2001) που αποτελούν και την ομώνυμη κοινότητα υπαγόμενη στην επαρχία Καλύμνου. Το νησί διατηρεί συγκοινωνιακή σύνδεση με την άγονη δωδεκανησιακή γραμμή ή με τοπικά δρομολόγια από Λέρο και Κάλυμνο καθώς επίσης και από το Πυθαγόρειο Σάμου. Στο Αγαθονήσι υπάγονται και οι μικρονησίδες Ψαθονήσι, Στρογγυλή, Γλάρος, Κουνέλι και Μέρα. Εκκλησιαστικά υπάγεται δια της Πατριαρχικής εξαρχίας της Πάτμου στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης.
Η τουριστική του ανάπτυξη πολύ αργή, περισσότερο λόγω της δυσκολίας και του υψηλού κόστους της μεταφοράς δομικών υλικών. Μόλις το 1980 προμηθεύτηκε το νησί με ηλεκτρογεννήτρια. Τακτικές είναι οι επισκέψεις ιστιοφόρων σκαφών και θαλαμηγών, ενώ το χειμώνα περιπολούντων σκαφών. Σημαντική η αλιεία.
Το όνομά του οφείλεται στο Αγαθόχορτο που απαντάται πλούσια στο νησί.
Ανήκει στο Νομό Δωδεκανήσου, η έκτασή του φθάνει τα 13,6 τ.χλμ. το δε μήκος ακτών του 30,8 χλμ. με ασφαλή όρμο στους βόρειους ανέμους. Υπάρχουν δύο οικισμοί: το Μεγάλο και Μικρό Αγαθονήσι με 158 κατοίκους (απογραφή 2001) που αποτελούν και την ομώνυμη κοινότητα υπαγόμενη στην επαρχία Καλύμνου. Το νησί διατηρεί συγκοινωνιακή σύνδεση με την άγονη δωδεκανησιακή γραμμή ή με τοπικά δρομολόγια από Λέρο και Κάλυμνο καθώς επίσης και από το Πυθαγόρειο Σάμου. Στο Αγαθονήσι υπάγονται και οι μικρονησίδες Ψαθονήσι, Στρογγυλή, Γλάρος, Κουνέλι και Μέρα. Εκκλησιαστικά υπάγεται δια της Πατριαρχικής εξαρχίας της Πάτμου στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης.
Η τουριστική του ανάπτυξη πολύ αργή, περισσότερο λόγω της δυσκολίας και του υψηλού κόστους της μεταφοράς δομικών υλικών. Μόλις το 1980 προμηθεύτηκε το νησί με ηλεκτρογεννήτρια. Τακτικές είναι οι επισκέψεις ιστιοφόρων σκαφών και θαλαμηγών, ενώ το χειμώνα περιπολούντων σκαφών. Σημαντική η αλιεία.
Το όνομά του οφείλεται στο Αγαθόχορτο που απαντάται πλούσια στο νησί.
Το Φαρμακονήσι (Νήσος Φαρμακούσα και Φαρμάκω) είναι ένα μικρό ελληνικό νησί του νότιου Αιγαίου στα Δωδεκάνησα, λέγεται ότι πήρε το όνομά του από τα βότανα που υπήρχαν εκεί στην αρχαιότητα. Οι Κώες θρυλούν πως ο Ιπποκράτης μάζευε βότανα από το νησί, πάνω στο οποίο υπάρχει η βάση αρχαίου ναού κοντά στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου.
Η απόσταση από τα παράλια της Μικράς Ασίας είναι 5,5 ν.μ.. Βόρειά του, στα 9,5 ν.μ., βρίσκεται το Αγαθονήσι. Είναι άνυδρο και βραχώδες, ενώ η χλωρίδα του δεν είναι ιδιαίτερα πλούσια, καθώς επίσης και η πανίδα του. Το μόνο που αφθονεί στο νησί είναι οι αγροαρουραίοι και τα χταπόδια στην θάλασσα γύρω του. Έχει έκταση 4 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Ο πληθυσμός του είναι 74 κάτοικοι (απογραφή 2001). Υπάγεται διοικητικά στον δήμο Λέρου του νομού Δωδεκανήσου και βρίσκεται 12 ν.μ. ΒΑ της Λέρου.
(http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CE%B1%CF%81%CE%BC%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CE%AE%CF%83%CE%B9)
Η απόσταση από τα παράλια της Μικράς Ασίας είναι 5,5 ν.μ.. Βόρειά του, στα 9,5 ν.μ., βρίσκεται το Αγαθονήσι. Είναι άνυδρο και βραχώδες, ενώ η χλωρίδα του δεν είναι ιδιαίτερα πλούσια, καθώς επίσης και η πανίδα του. Το μόνο που αφθονεί στο νησί είναι οι αγροαρουραίοι και τα χταπόδια στην θάλασσα γύρω του. Έχει έκταση 4 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Ο πληθυσμός του είναι 74 κάτοικοι (απογραφή 2001). Υπάγεται διοικητικά στον δήμο Λέρου του νομού Δωδεκανήσου και βρίσκεται 12 ν.μ. ΒΑ της Λέρου.
(http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CE%B1%CF%81%CE%BC%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CE%AE%CF%83%CE%B9)
Αγιος Ευστράτιος Νησί του Βορειοανατολικού Αιγαίου με 376 κατοίκους (απογραφή 2001). Διοικητικά ανήκει στο Επαρχείο Λήμνου και μαζί με την Λήμνο και τη Λέσβο συγκροτούν τον Νομό Λέσβου.
Χρύση, Αλόνησος, Νέαι, Ιερά είναι μερικές από τις ονομασίες που του έχουν αποδοθεί. Οι γεωγραφικές του συντεταγμένες είναι 39°27′N 24°58′E / 39.45, 24.967
. Είναι το πιο απομονωμένο νησί του Αρχιπελάγους. Από την προς Β. Λήμνο απέχει 18 ναυτικά μίλια, από την προς Ν. Σκύρο 38, από την προς ΝΑ. Λέσβο 42,από τα προς Δ. Ερημόνησα 32 και από την προς ΒΔ. άκρη της Χαλκιδικής (Ακράθωνα) 48 περίπου ναυτικά μίλια.Το νησί έχει σχήμα άνισου τριγώνου με την υποτείνουσα προς τη Δύση και εμβαδόν 49,6 τετραγ. χιλιόμετρα.Η γεωλογική σύστασή του είναι ηφαιστιογενής.Το έδαφός του είναι λοφώδες και δεξιά και αριστερά της κορυφογραμμής που διασχίζει από Β. προς Ν. το νησί σχηματίζονται λόφοι που προχωρούν προς τη θάλασσα με γκρεμούς πιο απότομους κατά την ανατολική πλευρά του νησιού.Οι υψηλότερες κορυφές είναι το Σημάδι (298μ.).ο Άγιος Αλέξης και ο Προφήτης Ηλίας. Ανάμεσα στους λόφους της δυτικής πλευράς σχηματίζονται μικρές κοιλάδες που τελειώνουν σε γραφικές αμμουδερές ακρογιαλιές.Μεγαλύτερη απ' όλες είναι η κοιλάδα όπου βρίσκεται και το μοναδικό χωριό. Στη ΒΑ πλευρά του νησιού απλώνεται μια επικλινής πεδινή ζώνη μήκους περίπου ενός χιλιομέτρου.
Επίγεια τρεχούμενα ή στάσιμα νερά δεν υπάρχουν, μόνο υπόγεια.Η μεγαλύτερη πηγή είναι στη Μεγάλη Παναγιά ανατολικά του χωριού απ΄όπου γίνεται και η ύδρευση των κατοίκων. Το κλίμα κατατάσσεται στα ημίυγρα με μέτριες βροχές και σπάνια χιόνια.
Χρύση, Αλόνησος, Νέαι, Ιερά είναι μερικές από τις ονομασίες που του έχουν αποδοθεί. Οι γεωγραφικές του συντεταγμένες είναι 39°27′N 24°58′E / 39.45, 24.967
. Είναι το πιο απομονωμένο νησί του Αρχιπελάγους. Από την προς Β. Λήμνο απέχει 18 ναυτικά μίλια, από την προς Ν. Σκύρο 38, από την προς ΝΑ. Λέσβο 42,από τα προς Δ. Ερημόνησα 32 και από την προς ΒΔ. άκρη της Χαλκιδικής (Ακράθωνα) 48 περίπου ναυτικά μίλια.Το νησί έχει σχήμα άνισου τριγώνου με την υποτείνουσα προς τη Δύση και εμβαδόν 49,6 τετραγ. χιλιόμετρα.Η γεωλογική σύστασή του είναι ηφαιστιογενής.Το έδαφός του είναι λοφώδες και δεξιά και αριστερά της κορυφογραμμής που διασχίζει από Β. προς Ν. το νησί σχηματίζονται λόφοι που προχωρούν προς τη θάλασσα με γκρεμούς πιο απότομους κατά την ανατολική πλευρά του νησιού.Οι υψηλότερες κορυφές είναι το Σημάδι (298μ.).ο Άγιος Αλέξης και ο Προφήτης Ηλίας. Ανάμεσα στους λόφους της δυτικής πλευράς σχηματίζονται μικρές κοιλάδες που τελειώνουν σε γραφικές αμμουδερές ακρογιαλιές.Μεγαλύτερη απ' όλες είναι η κοιλάδα όπου βρίσκεται και το μοναδικό χωριό. Στη ΒΑ πλευρά του νησιού απλώνεται μια επικλινής πεδινή ζώνη μήκους περίπου ενός χιλιομέτρου.
Επίγεια τρεχούμενα ή στάσιμα νερά δεν υπάρχουν, μόνο υπόγεια.Η μεγαλύτερη πηγή είναι στη Μεγάλη Παναγιά ανατολικά του χωριού απ΄όπου γίνεται και η ύδρευση των κατοίκων. Το κλίμα κατατάσσεται στα ημίυγρα με μέτριες βροχές και σπάνια χιόνια.
Οι σεισμοί του 1968 έγιναν η αιτία για να καταστραφεί ο γραφικός οικισμός με ανεμόμυλους στην κορυφή του μικρού λοφίσκου όπου οι κάτοικοι ακολουθώντας την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του Αιγαίου είχαν χτίσει τις κατοικίες τους. Ο σημερινός οικισμός που χτίστηκε στην περίοδο της δικτατορίας του 1967 είναι απλωμένος στην κοιλάδα. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την αλιεία και την κτηνοτροφία και αντιμετωπίζουν συχνά, ιδίως το χειμώνα προβλήματα στην επικοινωνία με τα άλλα νησιά και την υπόλοιπη Ελλάδα. Κατά τον 20ό αιώνα και σε περιόδους πολιτικής κρίσης, ιδίως στην περίοδο της δικτατορίας του Μεταξά 1936-1940, χρησιμοποιήθηκε ως τόπος εξορίας για τους αριστερούς και όχι μόνο.Σπουδαίοι πνευματικοί άνθρωποι εκτοπίστηκαν στο νησί αυτό, όπως οι ποιητές Γιάννης Ρίτσος και Τάσος Λειβαδίτης και ο ηθοποιός Μάνος Κατράκης.
Γκρίζες ζώνες Η έκφραση Γκρίζες Ζώνες είναι μονομερής όρος της Τουρκικής εξωτερικής πολιτικής επί εγειρομένων αμφισβητήσεων κυριαρχίας της Ελλάδος που καμμιά σχέση δεν έχει με την πραγματικότητα, αλλά και καμία νομική υπόσταση. Τούτο έχει ως συνέπεια να θεωρείται δίκαια εκ μέρους της Ελλάδας ως μια σοβαρή κίνηση επεκτατισμού απο μέρους της Τουρκίας στο Αιγαίο. Τα υπάρχοντα σύνορα στο Αιγαίο, απορρέουν απο τις διεθνείς συνθήκες και αρχές, τις οποίες η Τουρκία οφείλει να σεβαστεί, αντί συστηματικά να δείχνει έλλειψη σεβασμού πρός αυτές. Για αυτές τις νησιωτικές περιοχές του Αιγαίου, κατά την τουρκική εξωτερική πολιτική, η κυριότητα τους δεν είναι ξεκάθαρη. Αν και ο όρος δεν έχει βρεί ανταπόκριση σε κάποιον επίσημο διεθνή οργανισμό, χρησιμοποιείται συχνά από τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις για την αιτιολόγηση ή περιγραφή διεκδικήσεων της χώρας αυτής σε ελληνικές παραμεθόριες περιοχές.
Από τα μέσα της δεκαετίας του 90', οι τουρκικές αρχές έθεσαν αρκετές βραχονησίδες και νησίδες καθώς και τις μεταξύ αυτών θαλάσσιες περιοχές υπό τις γκρίζες ζώνες που θεωρούν προέκταση του εδάφους τους. Και οι δύο χώρες επικαλούνται χάρτες δικούς τους και άλλων χωρών καθώς και συνθήκες, για να αποδείξουν η μεν Ελλάδα το αβάσιμο της αμφισβήτησης, η δε Τουρκία την νομιμότητα της απαίτησής της. Η Ελλάδα σήμερα αξιώνει να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα από τα 6 στα 10 Ναυτικά Μίλια. Έχει όμως το δικαίωμα από το Διεθνές Δίκαιο μέχρι και στα 12 Ναυτικά Μίλια.
Ένας βασικός παράγοντας για την αστάθεια στο Αιγαίο είναι το τουρκικό casus belli, σε περίπτωση που η Ελλάδα αξιώσει να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 Ναυτικά Μίλια που είναι δικαίωμα από το Διεθνές Δίκαιο.
Το 1982 ψηφίστηκε η Διεθνείς Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, που περιελάμβανε την οριοθέτηση των χωρικών υδάτων στα 12 Ναυτικά Μίλια από την κοντινότερη ξηρά, την στιγμή που η Ελλάδα θεωρούσε χωρικά ύδατα της τα 6 ΝΜ. Μετά την υπερψήφιση της σύμβασης από την διεθνή κοινότητα, η Τουρκία δήλωσε πως θεωρεί αιτία πολέμου την εν λόγο επέκταση αν την υιοθετούσε η Ελλάδα. Έκτοτε είναι πάγια θέση της Τουρκίας.
Το θέμα πήρε διαστάσεις στις 8 Ιουνίου 1995, όταν η Τουρκική Εθνοσυνέλευση εξουσιοδότησε την Τουρκική Κυβέρνηση να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών, για την αξίωση της Ελλάδας να υιοθετήσει τον νόμο του Διεθνές Δικαίου.
Το 2001 υπήρξε μία αιφνιδιαστική πρόταση ενός πρώην αρχηγού του Τουρκικού Ναυτικού, που δήλωνε πως επίκειτε κατάργηση της Τουρκικής Στρατιάς του Αιγαίου, είδηση η οποία διαψεύστηκε από τον τότε Τούρκο πρωθυπουργό Μπουλέντ Ετζεβίτ και αρχηγό ΓΕΕΘΑ Χουσεϊν Κιβρίκογλου. Η Τουρκική Στρατιά Αιγαίου καταργήθηκε στις 30 Αυγούστου του 2006[1], και συγχωνεύτηκε στην 4η Τουρκική Στρατιά.
Το 2002 η Τουρκία δεσμεύτηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση για μη επίθεση εναντίων της Ελλάδας, δέσμευση που δεν έχει δοθεί και στην Ελλάδα, προκαλώντας σύγχυση στις σχέσεις Τουρκίας - Ελλάδας.
Το 1982 ψηφίστηκε η Διεθνείς Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, που περιελάμβανε την οριοθέτηση των χωρικών υδάτων στα 12 Ναυτικά Μίλια από την κοντινότερη ξηρά, την στιγμή που η Ελλάδα θεωρούσε χωρικά ύδατα της τα 6 ΝΜ. Μετά την υπερψήφιση της σύμβασης από την διεθνή κοινότητα, η Τουρκία δήλωσε πως θεωρεί αιτία πολέμου την εν λόγο επέκταση αν την υιοθετούσε η Ελλάδα. Έκτοτε είναι πάγια θέση της Τουρκίας.
Το θέμα πήρε διαστάσεις στις 8 Ιουνίου 1995, όταν η Τουρκική Εθνοσυνέλευση εξουσιοδότησε την Τουρκική Κυβέρνηση να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών, για την αξίωση της Ελλάδας να υιοθετήσει τον νόμο του Διεθνές Δικαίου.
Το 2001 υπήρξε μία αιφνιδιαστική πρόταση ενός πρώην αρχηγού του Τουρκικού Ναυτικού, που δήλωνε πως επίκειτε κατάργηση της Τουρκικής Στρατιάς του Αιγαίου, είδηση η οποία διαψεύστηκε από τον τότε Τούρκο πρωθυπουργό Μπουλέντ Ετζεβίτ και αρχηγό ΓΕΕΘΑ Χουσεϊν Κιβρίκογλου. Η Τουρκική Στρατιά Αιγαίου καταργήθηκε στις 30 Αυγούστου του 2006[1], και συγχωνεύτηκε στην 4η Τουρκική Στρατιά.
Το 2002 η Τουρκία δεσμεύτηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση για μη επίθεση εναντίων της Ελλάδας, δέσμευση που δεν έχει δοθεί και στην Ελλάδα, προκαλώντας σύγχυση στις σχέσεις Τουρκίας - Ελλάδας.
Η ελληνοτουρκική διαφορά για την υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου πελάγους αφορά την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας. Η Ελλάδα υποστηρίζει ότι η υφαλοκρηπίδα πρέπει να οριοθετηθεί με βάση την αρχή της μέσης γραμμής, ενώ η Τουρκία υποστηρίζει ότι τα νησιά του Αιγαίου δεν έχουν δικαίωμα υφαλοκρηπίδας και ότι η εγγύτητα των ελληνικών νησιών στα τουρκικά παράλια αποτελεί «ειδική περίσταση» που δικαιολογεί απόκλιση από την αρχή της μέσης γραμμής. Η διαμάχη ανάγεται στο 1973, όταν η Τουρκική Κυβέρνηση παραχώρησε άδεια διεξαγωγής ερευνών για πετρέλαιο σε υποθαλάσσιες περιοχές κοντά σε ελληνικά νησιά. Το 1974 και το 1976 πραγματοποιήθηκαν έρευνες στο Αιγαίο από τουρκικό ωκεανογραφικό σκάφος. Η Ελλάδα αντέδρασε, θεώρησε τη διαμάχη νομική και ζήτησε την προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο. Το ζήτημα περιπλέκεται από το γεγονός ότι η Τουρκία δεν έχει κυρώσει ούτε τη Διεθνή Συνθήκη για την Υφαλοκρηπίδα του 1958 ούτε τη Σύμβασητων Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, οι οποίες ορίζουν την υφαλοκρηπίδα και τρόπους οριοθέτησής της. Το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης πάντως έχει δεχτεί ότι τα δικαιώματα του παράκτιου κράτους στην υφαλοκρηπίδα αποτελούν διεθνές εθιμικό δίκαιο και τα άρθρα 1-3 της Συνθήκης του 1958 ισχύουν για όλα τα κράτη, ανεξάρτητα από το αν την έχουν κυρώσει.
Λόγω της τουρκικής άρνησης να επιλύσει το θέμα με προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο, η εκκρεμότητα συνεχίστηκε ως το Μάρτιο του 1987, οπότε η κρίση έφθασε στα όρια ένοπλης αντιπαράθεσης, όταν το τουρκικό πλοίο Σισμίκ-1, συνοδευόμενο από τουρκικά πολεμικά, ξεκίνησε για να πραγματοποιήσει έρευνες έξω από την αιγιαλίτιδα ζώνη ελληνικών νησιών. Η κρίση εκτονώθηκε με την ανταλλαγή μηνυμάτων μεταξύ των δύο Πρωθυπουργών (του Ανδρέα Παπανδρέου και του Τουργκούτ Οζάλ), οπότε η Ελλάδα επαναδιατύπωσε τη θέση της για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου, στην οποία εμμένει μέχρι σήμερα
Λόγω της τουρκικής άρνησης να επιλύσει το θέμα με προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο, η εκκρεμότητα συνεχίστηκε ως το Μάρτιο του 1987, οπότε η κρίση έφθασε στα όρια ένοπλης αντιπαράθεσης, όταν το τουρκικό πλοίο Σισμίκ-1, συνοδευόμενο από τουρκικά πολεμικά, ξεκίνησε για να πραγματοποιήσει έρευνες έξω από την αιγιαλίτιδα ζώνη ελληνικών νησιών. Η κρίση εκτονώθηκε με την ανταλλαγή μηνυμάτων μεταξύ των δύο Πρωθυπουργών (του Ανδρέα Παπανδρέου και του Τουργκούτ Οζάλ), οπότε η Ελλάδα επαναδιατύπωσε τη θέση της για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου, στην οποία εμμένει μέχρι σήμερα
Σύμφωνα με το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών, το ζήτημα έγκειται στην οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας σε δύο συγκεκριμένα σημεία, δηλαδή αφενός στη θαλάσσια προέκταση της συνοριακής γραμμής στη Θράκη και αφετέρου στα πλησίον της Τουρκικής ακτής ευρισκόμενα νησιά του Βορείου και Ανατολικού Αιγαίου και στη Δωδεκάνησο. Δεν αφορά σαφώς σε ολόκληρη την υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου όπως όψιμα ισχυρίζεται η Τουρκία, η οποία άλλωστε είχε παραχωρήσει άδειες διεξαγωγής πετρελαϊκών ερευνών σε τουρκικές επιχειρήσεις μόνο για τα δύο προαναφερόμενα σημεία.
Επιπλέον, όπως σαφώς προβλέπεται από το Διεθνές Δίκαιο και τη σχετική νομολογία (Σύμβαση της Γενεύης 1958, Σύμβαση 1982 Η.Ε. για το Δίκαιο της Θάλασσας, Απόφαση Διεθνούς Δικαστηρίου για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας της Βόρειας Θάλασσας 1969) τα νησιά έχουν πλήρη δικαιώματα υφαλοκρηπίδας, παρά τους περί του αντιθέτου νομικά αβάσιμους ισχυρισμούς της Τουρκίας. (Η Τουρκία πάντως μέχρι σήμερα δεν έχει κυρώσει τη Σύμβαση του 1982, οπότε δε δεσμεύεται από αυτήν).
Ως προς την επίλυση της διαφοράς, η Τουρκία επικαλείται την αρχή της ευθυδικίας (equity), χωρίς να μπορεί να τη στηρίξει σε κριτήρια ασφαλή και συγκεκριμένα. Σύμφωνα με την Ελλάδα για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας εφαρμόζεται το Διεθνές Δίκαιο (συμβατικό και εθιμικό), στο πλαίσιο του οποίου ο κανόνας της μέσης γραμμής αποτελεί την επικρατούσα αρχή του Δικαίου της οριοθέτησης. Αυτό άλλωστε βεβαιώνεται και από τη διεθνή πρακτική.
Επιπλέον, κατά την διεθνή πρακτική, οι «ειδικές περιστάσεις» (εγγύτητα ορισμένων ελληνικών νήσων στα τουρκικά παράλια) που αυθαίρετα επικαλείται η Τουρκική πλευρά για την επίλυση του προβλήματος της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου, δεν αποτελούν παρά εξαίρεση του κανόνα εφαρμογής της μέσης γραμμής. Κατά συνέπεια, οι απόψεις αυτές δεν δύνανται να δικαιολογήσουν μετάθεση της μέσης γραμμής από το Ανατολικό στο Κεντρικό Αιγαίο, αλλά ούτε και να θέσουν εν αμφιβόλω την εφαρμογή του διεθνούς συμβατικού και εθιμικού κανόνα, ότι τα νησιά έχουν δική τους υφαλοκρηπίδα.
Επιπλέον, όπως σαφώς προβλέπεται από το Διεθνές Δίκαιο και τη σχετική νομολογία (Σύμβαση της Γενεύης 1958, Σύμβαση 1982 Η.Ε. για το Δίκαιο της Θάλασσας, Απόφαση Διεθνούς Δικαστηρίου για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας της Βόρειας Θάλασσας 1969) τα νησιά έχουν πλήρη δικαιώματα υφαλοκρηπίδας, παρά τους περί του αντιθέτου νομικά αβάσιμους ισχυρισμούς της Τουρκίας. (Η Τουρκία πάντως μέχρι σήμερα δεν έχει κυρώσει τη Σύμβαση του 1982, οπότε δε δεσμεύεται από αυτήν).
Ως προς την επίλυση της διαφοράς, η Τουρκία επικαλείται την αρχή της ευθυδικίας (equity), χωρίς να μπορεί να τη στηρίξει σε κριτήρια ασφαλή και συγκεκριμένα. Σύμφωνα με την Ελλάδα για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας εφαρμόζεται το Διεθνές Δίκαιο (συμβατικό και εθιμικό), στο πλαίσιο του οποίου ο κανόνας της μέσης γραμμής αποτελεί την επικρατούσα αρχή του Δικαίου της οριοθέτησης. Αυτό άλλωστε βεβαιώνεται και από τη διεθνή πρακτική.
Επιπλέον, κατά την διεθνή πρακτική, οι «ειδικές περιστάσεις» (εγγύτητα ορισμένων ελληνικών νήσων στα τουρκικά παράλια) που αυθαίρετα επικαλείται η Τουρκική πλευρά για την επίλυση του προβλήματος της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου, δεν αποτελούν παρά εξαίρεση του κανόνα εφαρμογής της μέσης γραμμής. Κατά συνέπεια, οι απόψεις αυτές δεν δύνανται να δικαιολογήσουν μετάθεση της μέσης γραμμής από το Ανατολικό στο Κεντρικό Αιγαίο, αλλά ούτε και να θέσουν εν αμφιβόλω την εφαρμογή του διεθνούς συμβατικού και εθιμικού κανόνα, ότι τα νησιά έχουν δική τους υφαλοκρηπίδα.
Η ανατροπή των διεθνών συνθηκών με τις οποίες καθορίζονται τα σύνορα στο Αιγαίο (Λοζάνη 1923, ιταλοτουρκική συμφωνία 1932, Παρισίων 1947) είναι η κεντρική επιδίωξη της Αγκυρας, η οποία επιμένει να αμφισβητεί το status quo στα Δωδεκάνησα, με συνεχείς προκλητικές ενέργειες στον αέρα και στη θάλασσα.Η μουδιασμένη αντίδραση της ελληνικής διπλωματίας έχει να κάνει, κατά συγκλίνουσες εκτιμήσεις, με το φόβο κλιμάκωσης της έντασης, απειλής θερμού επεισοδίου και επίσημου τουρκικού αιτήματος επανερμηνείας των διεθνών συμφωνιών.Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η απάντηση στα ελληνικά διαβήματα για τις επιθετικές ενέργειες της τουρκικής αεροπορίας πάνω από το Αγαθονήσι και το Φαρμακονήσι, την προηγούμενη εβδομάδα, ήταν η ευθεία αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας στην περιοχή. Η Αγκυρα θέτει ανοιχτά θέμα ελληνικότητας στα συγκεκριμένα νησιά, επειδή δεν αναφέρονται ονομαστικά στις συνθήκες με τις οποίες παραχωρήθηκαν. Εξάλλου, η Αγκυρα αμφισβητεί το ιταλοτουρκικό πρωτόκολλο του 1932, με το επιχείρημα ότι η διαπραγμάτευσή του έγινε στο πλαίσιο μιας ιδιαίτερης πολιτικής κατάστασης της εποχής πριν από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών προσπαθεί εδώ και μήνες να αποσιωπήσει την επανεμφάνιση της στρατηγικής των “γκρίζων ζωνών” στο προσκήνιο των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Τις τελευταίες μέρες, ωστόσο, η ένταση της τουρκικής προκλητικότητας στο Νοτιοανατολικό Αιγαίο και η πραγματική ανησυχία του Πενταγώνου για κυοφορία ανεξέλεγκτων καταστάσεων ανάγκασαν την ελληνική διπλωματία να αντιδράσει.Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών στις 6 Ιανουαρίου, σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες, είχε καλέσει για συζήτηση τον Ελληνα πρέσβη στην Αγκυρα κ. Φ. Ξύδα, στον οποίο μεταφέρθηκε η βούληση για ύφεση και βελτίωση της ατμόσφαιρας, με αποφυγή ενεργειών που πυροδοτούν ένταση.Η μέρα της πρόσκλησης δεν ήταν τυχαία. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Κάρολος Παπούλιας είχε μεταβεί στο Αγαθονήσι για τον αγιασμό των υδάτων, γεγονός που εξόργισε το τουρκικό στρατιωτικό κατεστημένο, όπως καταδείχθηκε από το μπαράζ προκλητικών ενεργειών που ακολούθησαν από την τουρκική αεροπορία και το ναυτικό. Το απόγευμα της επόμενης μέρας έγιναν τα ελληνικά διαβήματα προς το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο -σύμφωνα με πολλές ενδείξεις- ελέγχεται πλήρως από το κεμαλικό σύστημα, κατόπιν συμφωνίας εσωτερικών ισορροπιών με την κυβέρνηση Ερντογάν.Διπλωματικές πηγές εξηγούν ότι η τουρκική στρατιωτική δραστηριότητα επικεντρώνεται στο Αγαθονήσι και στο Φαρμακονήσι, προκειμένου να εκπεμφθεί το μήνυμα ότι οι συνθήκες με βάση τις οποίες ρυθμίστηκε το εδαφικό καθεστώς δεν είναι σήμερα ισχυρές και πρέπει να επανεξεταστούν. Η απάντηση της ελληνικής διπλωματίας είναι ότι συμφωνίες που αφορούν σύνορα και εδαφικά καθεστώτα διέπονται από την αρχή της σταθερότητας, είναι διαρκείς και αμετάβλητες. Παρ’ όλα αυτά, η Αγκυρα επιμένει ότι οι νομικές διαδικασίες για την ιταλοτουρκική συμφωνία της 28ης Δεκεμβρίου 1932 δεν είχαν ολοκληρωθεί και ότι η συμφωνία δεν κατετέθη στην Κοινωνία των Εθνών. Η απάντηση της ελληνικής διπλωματίας είναι ότι η συμφωνία αυτή ήταν συμπληρωματική της συμφωνίας της 4ης Ιανουαρίου του 1932, η οποία είχε εγκριθεί και από τα δύο μέρη και είχε κατατεθεί στην Κοινωνία των Εθνών.Επιχείρημα της ελληνικής πλευράς είναι επίσης ότι η Τουρκία στην περίοδο 1932-1947 και αργότερα, μέχρι την κρίση των Υμίων το 1996, ποτέ δεν αμφισβήτησε την ισχύ των συμφωνιών αυτών, ενώ το 1950 είχε αποδεχθεί τη ναυτική οροθέτηση της περιοχής με την περιφερειακή συμφωνία για την αεροναυσιπλοΐα, η οποία υπογράφηκε στην Κωνσταντινούπολη και προβλέπει ότι η συνοριακή γραμμή του FIR Αθηνών/Κωνσταντινούπολης συμπίπτει με τα δυτικά τουρκικά σύνορα στην περιοχή. Επισημαίνεται επίσης από την ελληνική διπλωματία ότι η Ελλάδα αναγνωρίζει τίτλους κυριαρχίας, όπως αυτοί προβλέπονται μόνο σε διεθνείς συνθήκες και όχι βάσει εξωνομικών κριτηρίων, όπως αυτό της απόστασης (χωρίς καμιά νομική αναφορά) το οποίο επικαλείται η τουρκική διπλωματία.
Αδιέξοδη διαδικασίαΗ επιμονή της Αγκυρας στη θεωρία των “γκρίζων ζωνών” καθιστά αδιέξοδο και το διάλογο που διεξάγεται σε υπηρεσιακό επίπεδο για τα ζητήματα του Αιγαίου.Για την ελληνική πλευρά τα πράγματα είναι σαφή: Το νομικό καθεστώς των νησιών είναι σαφώς προσδιορισμένο και δεν υπάρχει καμιά νομική αβεβαιότητα γι’ αυτό. Επιπλέον, όλα τα νησιά, κατοικημένα ή όχι, ανεξάρτητα από το πώς ορίζονται (νησίδες, βραχονησίδες, βράχοι κ.λπ. - οι ονομασίες αυτές έχουν μόνο γεωγραφικό και όχι νομικό περιεχόμενο) και ανεξαρτήτως του μεγέθους τους τυγχάνουν της ίδιας μεταχείρισης τόσο από τη Συνθήκη της Λοζάνης, το 1923, όσο και από τη Συνθήκη του Παρισιού, το 1947. Συνεπώς δεν υπάρχει κανένα απολύτως κενό όσον αφορά το νομικό καθεστώς των νησιών σε ολόκληρη την περιοχή του Αιγαίου. Αυτή η απάντηση που μονότονα δίνει η ελληνική διπλωματία, δεν καλύπτει την Αγκυρα, η οποία με κάθε τρόπο υπενθυμίζει ότι αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία σε 130 περίπου νησιά και νησίδες, με το επιχείρημα ότι οι διεθνείς συνθήκες δεν προσδιορίζουν ελληνική κυριαρχία ονομαστικά σε αυτές τις περιπτώσεις.Παράγοντες της ελληνικής διπλωματίας εκφράζουν τον προβληματισμό τους για το γεγονός ότι μετά την “ουδετεροποίηση” των Υμίων έρχεται η σειρά των νησιών Αγαθονήσι και Φαρμακονήσι, επί των οποίων εδώ και μήνες γίνονται συνεχείς υπερπτήσεις από τουρκικά μαχητικά ακόμη και στα εκατό μέτρα, ενώ σημειώνονται αναχαιτίσεις ελληνικών αεροσκαφών στον εναέριο χώρο τους και παρενοχλήσεις ελληνικών ακταιωρών στα χωρικά τους ύδατα.Εξαιρετικά ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι η Ουάσιγκτον κρατά σταθερά ίσες αποστάσεις, όπως καταδείχθηκε στη διάρκεια της πρόσφατης συνάντησης του Αμερικανού πρέσβη στην Αθήνα κ. Ντανιέλ Σπέκχαρντ με την υπουργό Εξωτερικών κυρία Ντόρα Μπακογιάννη. Ο κ. Σπέκχαρντ φέρεται από αμερικανικές πηγές να υπέδειξε “αυτοσυγκράτηση” και δεν αναφερόταν μόνο στην τουρκική πλευρά...
http://www.e-tipos.com/newsitem?id=69368
Η δημιουργία, μέσω απειλής θερμού επεισοδίου, τετελεσμένων στο Αιγαίο και η απόλυτη εξαφάνιση από τις υποχρεώσεις της έναντι της ΕΕ όλων όσων αφορούν στο Κυπριακό και στα ελληνοτουρκικά φαίνεται ότι αποτελεί τον βασικό στόχο του νέου δόγματος που εφαρμόζει τους τελευταίους μήνες στο Αιγαίο η Αγκυρα.
Με αιχμή του δόρατος πότε τη θεωρία των γκρίζων ζωνών, πότε της αμφισβήτησης του δικαιώματος των νησιών για πλήρη κυριαρχικά δικαιώματα (σε ζώνες όπως η υφαλοκρηπίδα και η ΑΟΖ), η Τουρκία επιχειρεί να δοκιμάσει τις αντοχές της Αθήνας, χωρίς να διστάζει να εκβιάζει την πρόκληση θερμού επεισοδίου που θα επιφέρει νέου τύπου παρεμβάσεις, όπως του 1996 στα Ιμια με τον Ρ. Χόλμπρουκ.
Οι επιθετικές - πολεμικές ενέργειες με στόχο το Αγαθονήσι και το Φαρμακονήσι αποτελούν εφαρμογή της πολιτικής των γκρίζων ζωνών (βλ. «Εθνος της Κυριακης» 4/1/09) και αποσκοπούν στο να αμφισβητήσουν αρχικώς την ελληνική κυριαρχία επί των δύο νησιών και την απενεργοποίηση επομένως όλων των κυριαρχικών δικαιωμάτων που απορρέουν από την κυριαρχία επί των δύο νησιών.
Δεν είναι τυχαίο ότι η Τουρκία προβάλλει τους ισχυρισμούς περί παραβίασης των «τουρκικών χωρικών υδάτων και εναέριου χώρου» στην περιοχή των δύο νησιών, θεωρώντας ότι αυτά δεν ανήκουν στην Ελλάδα, επομένως μετατοπίζεται σημαντικά προς τα δυτικά η μέση γραμμή (εις βάρος της Ελλάδας) που θα καθορίσει τα όρια των εναέριων χώρων και των χωρικών υδάτων της Ελλάδας και της Τουρκίας στην περιοχή.
Υπολογίζοντας ότι η Τουρκία ποτέ δεν απέσυρε τον ισχυρισμό ότι τουλάχιστον 150 νησιά δεν ανήκουν νόμιμα στην Ελλάδα (αποφεύγοντας να υποστηρίξει συστηματικά ότι ανήκουν στην ίδια, καθώς η Συνθήκη της Λοζάνης ρητά αναφέρει ότι περιέρχονται στην Τουρκία όσα νησιά είναι εντός των τριών μιλίων από τις ακτές της), εκτιμάται ότι η Αγκυρα θα διεκδικήσει την εξαίρεση όλων αυτών των νησιών και βραχονησίδων (που δεν αναφέρονται ρητά στις Συνθήκες) από την οποιαδήποτε προσπάθεια χάραξης και οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών και ζωνών δικαιοδοσίας μεταξύ των δύο χωρών.
Απέναντι στην απόλυτα ξεκάθαρη αναβάθμιση των τουρκικών αμφισβητήσεων επί της ελληνικής κυριαρχίας, η ελληνική κυβέρνηση, αμήχανη και σιωπηλή (παρά τα παραδοσιακά και τετριμμένα ρητορικά μηνύματα και προειδοποιήσεις), θεωρεί ότι με την πολιτική κατευνασμού και αγκιστρωμένη σε παραλλαγές της πολιτικής του 1999 θα μπορέσει να κερδίσει χρόνο και να αποφύγει τα χειρότερα.
Η Τουρκία διανύει περίοδο όπου επιβεβαιώνεται ο γεωστρατηγικός ρόλος της, με ενεργή παρουσία στον Καύκασο, τον ισλαμικό και στον αραβικό κόσμο (τη διευκολύνει και η εκλογή της στο ΣΑ του ΟΗΕ).
Το κατεστημένο της Τουρκίας αλλά και ο ίδιος ο κ. Ερντογάν δεν καίγονται για μεταρρυθμίσεις που δεν εξυπηρετούν τα άμεσα συμφέροντά τους. Ετσι όλοι οι πόλοι εξουσίας της Τουρκίας θεωρούν ότι η χώρα τους όχι μόνο δικαιούται να ενταχθεί αλά καρτ στην ΕΕ, αλλά κυρίως ότι η ίδια η Ενωση έχει δομική και νομοτελειακή υποχρέωση, εφόσον θέλει να αναδειχτεί σε παγκόσμια δύναμη, να αποδεχτεί άνευ όρων τη μεγάλη μουσουλμανική χώρα στους κόλπους της.
Με την απομάκρυνση της προοπτικής ένταξης, τουλάχιστον στο ορατό μέλλον, δεν υπάρχει εκείνος ο μηχανισμός που (όλοι πίστεψαν ότι δημιουργήθηκε μετά το Ελσίνκι) θα υποχρεώσει την Τουρκία να εγκαταλείψει την αναθεωρητική πολιτική της που στόχο κυρίως έχει το Αιγαίο και την Κύπρο.
Καθώς η προοπτική της ειδικής σχέσης κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος και δεν αποκλείεται να είναι τελικά προτιμότερη και για το ίδιο το πολιτικό και στρατιωτικό κατεστημένο της Τουρκίας, η Αγκυρα δεν επιθυμεί σε ένα τελικό παζάρι με το Παρίσι και το Βερολίνο να έχει, εκτός των άλλων, και τα βαρίδια των ελληνοτουρκικών σχέσεων και του Κυπριακού.
Η κλιμάκωση της πολιτικής διεκδικήσεων στο Αιγαίο στέλνει σαφές μήνυμα στην ελληνική πλευρά ότι δεν θα γίνει ανεκτή η έγερση τέτοιων εμποδίων στους στρατηγικούς σχεδιασμούς της Αγκυρας.
Αιφνιδιασμένη η Αθήνα απλώς... περιμένει
Στα ελληνοτουρκικά η Αθήνα έχει επιλέξει τη... διακριτική διπλωματική παρενόχληση της Αγκυρας. Ετσι, επί σειρά ετών, καταγράφεται στα κοινοτικά κείμενα ότι «συνεχίζεται η προσπάθεια βελτίωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων» και υποβαθμίζονται σε γενικόλογες και χωρίς φυσικά δεσμευτικό χαρακτήρα αναφορές για την ανάγκη σχέσεων καλής γειτονίας και μη χρήση ή απειλή χρήσης βίας στις διμερείς σχέσεις.
Ακόμη και οι συστηματικές, επιθετικές πολεμικού τύπου επιχειρήσεις εναντίον στόχων στο ελληνικό έδαφος, που μάλιστα δεν είναι κάποια ακατοίκητα βράχια, αλλά κατοικημένα νησιά, συχνότατα αποσιωπήθηκαν τους τελευταίους μήνες, σε κάθε περίπτωση όμως δεν καταγράφηκαν σε κανένα κοινοτικό κείμενο.
Ετσι και με ευθύνη της Ελλάδας δίνεται η εντύπωση της συνήθους ρουτίνας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, η οποία μπορεί να επιτρέπει τα χαμόγελα, τους ασπασμούς και τις φιλοφρονήσεις στις διμερείς συναντήσεις, αλλά απλώς παγιώνει και νομιμοποιεί τη διεκδικητική πολιτική της άλλης πλευράς...
Η ελληνική κυβέρνηση υποκύπτει στον πειρασμό της πολιτικής του... 24ώρου (και της καθημερινής αγωνίας για αποφυγή θερμού επεισοδίου), δείχνοντας ότι δεν έχει σχεδιασμό για την επόμενη ημέρα.
Καθώς το 2009 θα δοθεί η πραγματική μάχη που θα κριθεί ποια πορεία θα πάρει η σχέση ΕΕ - Τουρκίας, η Ελλάδα κινδυνεύει να εμφανιστεί εκουσίως αφοπλισμένη από διπλωματικά επιχειρήματα, ώστε, εάν απαιτηθεί, να μπορέσει να επανασυνδέσει τα ζητήματα του Αιγαίου και το Κυπριακό, με την προοπτική της ειδικής σχέσης.
Ο στόχοςΗ Τουρκία, εκμεταλλευόμενη την ελληνική στάση, επιχειρεί μόνο και με την απειλή πρόκλησης θερμού επεισοδίου να πετύχει μέσω της διπλωματίας όσα θα της απέφερε το ίδιο το θερμό επεισόδιο.
Συγχρόνως, όμως, είναι απολύτως σαφές ότι το θερμό επεισόδιο μπορεί να προκύψει ανά πάσα στιγμή ακόμη και από απρόοπτο ή προσχεδιασμένο γεγονός (ας μη λησμονείται η περίπτωση των Ιμίων, με την προσάραξη στη βραχονησίδα σκάφους με τουρκική σημαία, ούτε φυσικά η θυσία του πιλότου Κ. Ηλιάκη, νοτίως της Καρπάθου).
Εξάλλου, πέραν των προγραμματισμένων ασκήσεων των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων στο κεντρικό Αιγαίο (όπου η Αθήνα... ευγενικά παραχώρησε και περιοχές του πεδίου βολής Ανδρου), πηγή εντάσεων θα αποτελέσει και η επανεμφάνιση στο Αιγαίο του νορβηγικού ερευνητικού σκάφους Malene Ostervold, το οποίο, υλοποιώντας τη συμφωνία με την τουρκική κρατική εταιρεία πετρελαίου ΤΡΑΟ, άρχισε τις σεισμικές έρευνες από 31 Δεκεμβρίου στη Μαύρη Θάλασσα.
Στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, πάντως, υποστηρίζουν ότι η πολιτική που ακολουθείται είναι η ορθή, δεν έχει αποκομίσει οφέλη ή πλεονεκτήματα η Τουρκία με την τακτική που ακολουθεί και ότι μελετώνται και εξετάζονται όλες οι τουρκικές κινήσεις. Επισημαίνεται, μάλιστα, η σημασία της πραγματοποίησης τελικά της ΝΑΤΟϊκής άσκησης Noble Archer, με τη συμμετοχή και ΝΑΤΟϊκού AWACS που περιέλαβε στον σχεδιασμό και τον Αϊ-Στράτη, αποτρέποντας την επιβολή τετελεσμένων από την Τουρκία και εντός του ΝΑΤΟ.
ΠροκλήσειςΗ πραγματοποίηση της άσκησης ήταν πράγματι ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη, αλλά υπενθυμίζεται ότι απλώς απαιτήθηκαν προσπάθειες δύο χρόνων (και άγνωστα ανταλλάγματα προς τη Συμμαχία), προκειμένου η Συμμαχία να συμφωνήσει για την πραγματοποίηση άσκησης στο έδαφος κράτους-μέλους, για το οποίο έθετε βέτο άλλο κράτος-μέλος.
Η παρούσα, πάντως, προκλητικότητα και κλιμάκωση των τουρκικών επιθετικών ενεργειών δεν μπορεί και θα ήταν λάθος να αποδοθεί αποκλειστικά στην... ενόχληση του τουρκικού κατεστημένου για την πραγματοποίηση της ΝΑΤΟϊκής άσκησης, όπως θέλουν κάποιοι να πιστεύουν στην Αθήνα.
Οι τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο έχουν κλιμακωθεί και αναβαθμιστεί εδώ και αρκετούς μήνες και είναι χαρακτηριστικό ότι παρά τη δραματική διάσταση που έχει πάρει η αντιπαράθεση του κυβερνώντος ισλαμικού κόμματος ΑΚΡ και του Τ. Ερντογάν (που βλέπει και τη μείωση των ποσοστών του κόμματός του, εν όψει των δημοτικών εκλογών της άνοιξης), με μεγάλο τμήμα του στρατιωτικού κατεστημένου, με αφορμή την υπόθεση της Εργκενεκόν, η πολιτική έναντι της Ελλάδας αποδεικνύεται απολύτως... σταθερή.
Αφήνουν τους Τούρκους να καταγγέλλουν... εμάς για παραβιάσεις
Μάλλον αδικαιολόγητη είναι η έκπληξη που εκφράζεται στην Αθήνα από τις ανακοινώσεις του τουρκικού ΓΕΕΘΑ το τελευταίο τετραήμερο που σπεύδει να κατηγορήσει την Ελλάδα για παραβιάσεις του εναέριου χώρου και των χωρικών υδάτων της Τουρκίας και για παρενοχλήσεις των τουρκικών αεροσκαφών.
Οι δύο ανακοινώσεις, που δικαιολογημένα προκαλούν αγανάκτηση, απλώς αναδεικνύουν τη σιωπή που έχει επιβληθεί στο ζήτημα αυτό όπου καθημερινά τα τελευταία χρόνια η Τουρκία, σε δημοσιοποιημένα δημόσια έγγραφα, καταγράφει και προβάλλει τις υποτιθέμενες παραβιάσεις του τουρκικού εναέριου χώρου και των χωρικών υδάτων και τις υποτιθέμενες παρενοχλήσεις τουρκικών μαχητικών από ελληνικά.
Συγκεκριμένα, στη διάρκεια του 2008, εκδόθηκαν 382 ανακοινώσεις του τουρκικού ΓΕΕΘΑ (και ακολούθησαν τα σχετικά διαβήματα) που επιχειρούν να αντιστρέψουν την εικόνα και χαρακτηρίζουν ως παρενοχλήσεις των τουρκικών μαχητικών στον «διεθνή εναέριο χώρο» την προσπάθεια των ελληνικών να τα αναγνωρίσουν και να τα αναχαιτίσουν, καθώς οι διελεύσεις αυτές γίνονται όχι μόνο στην περιοχή μεταξύ 6 και 10 ν.μ. του εθνικού εναέριου χώρου και με παράνομη είσοδο στο FIR Αθηνών, αλλά και εντός της ζώνης των 6 ν.μ. στις περιοχές που η Τουρκία θεωρεί ότι υπάρχουν «γκρίζες ζώνες» (οπότε δεν υφίσταται καν ελληνικός εναέριος χώρος).
Το 2008 εκδόθηκαν 7 ανακοινώσεις που καταλογίζουν στην Ελλάδα παραβιάσεις του τουρκικού εναέριου χώρου κυρίως από ελικόπτερα, ενώ η όγδοη ανακοίνωση που εξεδόθη την Πρωτοχρονιά και χαρακτήριζε την πτήση του ελικοπτέρου που μετέφερε τον ΑΓΕΕΘΑ στρατηγό Δ. Γράψα στο Φαρμακονήσι ως παραβίαση του «τουρκικού εναέριου χώρου πάνω από το νησί» αποσύρθηκε ύστερα από μία ημέρα, καθώς υπερέβαινε ακόμη και τις μεθοδεύσεις της Αγκυρας για βήμα βήμα αμφισβήτηση της εδαφικής κυριαρχίας της Ελλάδας στη συγκεκριμένη περιοχή.
Στη χρονιά που πέρασε εκδόθηκαν και 55 ανακοινώσεις για παραβίαση των «τουρκικών χωρικών υδάτων», με τις περισσότερες καταγγελίες να αφορούν στην περιοχή των Ιμίων.
Εχει, όμως, ιδιαίτερο ενδιαφέρον το γεγονός ότι αρκετές από τις ανακοινώσεις του τουρκικού ΓΕΕΘΑ αφορούν υποτιθέμενα παραβιάσεις των τουρκικών χωρικών υδάτων είτε πέριξ του Αγαθονησίου (ανακοίνωση αρ. 43 της 14ης Σεπτεμβρίου 2008) ή στην ευρύτερη περιοχή των δύο νησιών (με σημείο αναφοράς τα τουρκικά χωρικά ύδατα της περιοχής των Διδύμων, απέναντι σχεδόν από το Αγαθονήσι).
Το ερώτημα που μένει αναπάντητο είναι εάν με διαβήματα έχουν απορριφθεί οι ανυπόστατοι και παραπλανητικοί αυτοί ισχυρισμοί της τουρκικής πλευράς και εάν υπάρχει έστω και μια δημοσιοποιημένη διεθνώς τοποθέτηση-ανακοίνωση ελληνικής κυβερνητικής αρχής που να προβάλει την ελληνική θέση.
http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11378&subid=2&tag=8452&pubid=2172828
Προσπάθεια της Τουρκίας και ειδικότερα του λεγόμενου στρατιωτικού κατεστημένου της Αγκυρας να δημιουργήσει τετελεσμένα στο Ανατολικό Αιγαίο βλέπουν πολιτικοί, στρατιωτικοί και διπλωματικοί κύκλοι στην Αθήνα. Με δεδομένη τη συνεχιζόμενη έμπρακτη αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας στο Αγαθονήσι και στο Φαρμακονήσι, η οποία χθες εκδηλώθηκε με νέες, σχεδόν επιθετικού χαρακτήρα διαδοχικές υπερπτήσεις, η εκτίμηση που κυριαρχεί είναι ότι η τουρκική πλευρά επιδεικνύει σπουδή να διαμορφώσει ένα νέο πλαίσιο διεκδικήσεων στην περιοχή εν όψει και της ανάληψης καθηκόντων από τον νέο αμερικανό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα. Ενημέρωση για τα γεγονότα των τελευταίων εβδομάδων έλαβε χθες ο αμερικανός στρατιωτικός ακόλουθος στην Αθήνα, κατά τη συνάντηση που είχε στο Πεντάγωνο με τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ, στρατηγό Δ.Γράψα. Παράλληλα στην Αθήνα εξετάζεται με μεγάλη προσοχή το γεγονός ότι η τουρκική δραστηριότητα φεύγει από τη λογική των γκρίζων ζωνών και εκδηλώνεται βάσει δεδηλωμένης αντίληψης που θέλει να χαρακτηρίζει τουρκικές ζώνες περιοχές του Ανατολικού Αιγαίου. Χθες εξάλλου το τουρκικό επιτελείο εξέδωσε ανακοινώσεις στις οποίες γίνεται λόγος για παρενοχλήσεις τουρκικών μαχητικών δυτικά(!) της Λέσβου και νότια της Λήμνου στις 5 Ιανουαρίου, καθώς και για συνεχείς παραβιάσεις «τουρκικών χωρικών υδάτων» στην περιοχή των Ιμίων. Η χθεσινή δραστηριότητα της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας περιελάμβανε την πτήση τεσσάρων τουρκικών Φάντομ επάνω από το Αγαθονήσι και το Φαρμακονήσι, σε πολύ χαμηλό ύψος μεταξύ 700 και 400 ποδών. Τα μαχητικά είχαν εισέλθει στο FΙR Αθηνών λίγο μετά τις 15.00 από τον εναέριο χώρο νοτίως της Σάμου και κινήθηκαν νοτίως με προορισμό τα δύο νησιά. Παρά ταύτα, εκτιμήσεις από τα ανώτατα κλιμάκια του ΓΕΕΘΑ επιμένουν ότι θα πρέπει να αναμένεται μια έστω προσωρινή αποκλιμάκωση, υπό την έννοια ότι η επιθετικές κινήσεις των τελευταίων ημερών ήταν απάντηση των τούρκων στρατηγών στις αναφορές του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Κ.Παπούλια στο στρατιωτικό κατεστημένο της Αγκυρας κατά την επίσκεψή του στο Αγαθονήσι ανήμερα τα Θεοφάνια. Παρά την εκτίμηση αυτή, πάντως, η επαγρύπνηση είναι αυξημένη, καθώς σε εξέλιξη βρίσκεται η τουρκική άσκηση Αcik Deniz για την οποία οι Τούρκοι έχουν ζητήσει τη δέσμευση περιοχών στο Βόρειο και Κεντρικό Αιγαίο ως τις 15 Ιανουαρίου. Υπό το πρίσμα αυτό στελέχη από όλο το πολιτικό φάσμα επισημαίνουν τον ρόλο της Τουρκίας και τονίζουν τη φαινομενική διαφοροποίηση σε ό,τι αφορά την τακτική που ακολουθείται αφενός έναντι της Ελλάδας και αφετέρου έναντι του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας. Χθες ο υπουργός Εθνικής Αμυνας κ. Ευ.Μεϊμαράκης ανέβασε τους τόνους έναντι της Αγκυρας λέγοντας στο περιθώριο της συνεδρίασης του Υπουργικού Συμβουλίου ότι « η συμπεριφορά των Τούρκων δείχνει έλλειψη ψυχραιμίας » και συμπληρώνοντας: « Η Ελλάδα πιστεύει ότι αυτή η συμπεριφορά δεν συνάδει με ένα κράτος-μέλος που είναι σύμμαχος στο ΝΑΤΟ,με ένα κράτος που θέλει να μπει στην Ευρωπαϊκή Ενωση,με ένα κράτος που ο πρωθυπουργός του επιδιώκει να αναλάβει ειρηνευτικές πρωτοβουλίες στη Μέση Ανατολή ». Μίλησε δε ειδικώς για την ετοιμότητα των Ενόπλων Δυνάμεων λέγοντας: « Θα περιφρουρήσουν τη σταθερότητα, την ομαλότητα και την εθνική κυριαρχία.Οι έλληνες πολίτες μπορούν να κοιμούνται ήσυχοι. Οι Τούρκοι λαμβάνουν τις απαραίτητες απαντήσειςτόσο σε διπλωματικό επίπεδο όσο και οπουδήποτε αλλού χρειαστεί ». Σημειωτέον ότι η χθεσινή προγραμματισμένη εκπαιδευτική δραστηριότητα του ρωσικού αεροπλανοφόρου στην περιοχή νοτίως της Ρόδου δεν πραγματοποιήθηκε, καθώς το «Κουζνέτσοφ» παρέμεινε στη βάση του Ακσάζ. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι ζημιές από την πυρκαϊά που είχε εκδηλωθεί στο πλοίο την προηγούμενη ημέρα έχουν αποκατασταθεί, ενώ δεν τίθεται ούτε και ζήτημα καιρικών συνθηκών. Το ρωσικό πλοίο έχει ζητήσει τη δέσμευση της ίδιας περιοχής για αύριο και μεθαύριο, καθώς και την περιοχή στα νότια της Κρήτης για τις 11 του μηνός.
http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=32&artId=249642
Αδιέξοδη διαδικασίαΗ επιμονή της Αγκυρας στη θεωρία των “γκρίζων ζωνών” καθιστά αδιέξοδο και το διάλογο που διεξάγεται σε υπηρεσιακό επίπεδο για τα ζητήματα του Αιγαίου.Για την ελληνική πλευρά τα πράγματα είναι σαφή: Το νομικό καθεστώς των νησιών είναι σαφώς προσδιορισμένο και δεν υπάρχει καμιά νομική αβεβαιότητα γι’ αυτό. Επιπλέον, όλα τα νησιά, κατοικημένα ή όχι, ανεξάρτητα από το πώς ορίζονται (νησίδες, βραχονησίδες, βράχοι κ.λπ. - οι ονομασίες αυτές έχουν μόνο γεωγραφικό και όχι νομικό περιεχόμενο) και ανεξαρτήτως του μεγέθους τους τυγχάνουν της ίδιας μεταχείρισης τόσο από τη Συνθήκη της Λοζάνης, το 1923, όσο και από τη Συνθήκη του Παρισιού, το 1947. Συνεπώς δεν υπάρχει κανένα απολύτως κενό όσον αφορά το νομικό καθεστώς των νησιών σε ολόκληρη την περιοχή του Αιγαίου. Αυτή η απάντηση που μονότονα δίνει η ελληνική διπλωματία, δεν καλύπτει την Αγκυρα, η οποία με κάθε τρόπο υπενθυμίζει ότι αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία σε 130 περίπου νησιά και νησίδες, με το επιχείρημα ότι οι διεθνείς συνθήκες δεν προσδιορίζουν ελληνική κυριαρχία ονομαστικά σε αυτές τις περιπτώσεις.Παράγοντες της ελληνικής διπλωματίας εκφράζουν τον προβληματισμό τους για το γεγονός ότι μετά την “ουδετεροποίηση” των Υμίων έρχεται η σειρά των νησιών Αγαθονήσι και Φαρμακονήσι, επί των οποίων εδώ και μήνες γίνονται συνεχείς υπερπτήσεις από τουρκικά μαχητικά ακόμη και στα εκατό μέτρα, ενώ σημειώνονται αναχαιτίσεις ελληνικών αεροσκαφών στον εναέριο χώρο τους και παρενοχλήσεις ελληνικών ακταιωρών στα χωρικά τους ύδατα.Εξαιρετικά ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι η Ουάσιγκτον κρατά σταθερά ίσες αποστάσεις, όπως καταδείχθηκε στη διάρκεια της πρόσφατης συνάντησης του Αμερικανού πρέσβη στην Αθήνα κ. Ντανιέλ Σπέκχαρντ με την υπουργό Εξωτερικών κυρία Ντόρα Μπακογιάννη. Ο κ. Σπέκχαρντ φέρεται από αμερικανικές πηγές να υπέδειξε “αυτοσυγκράτηση” και δεν αναφερόταν μόνο στην τουρκική πλευρά...
http://www.e-tipos.com/newsitem?id=69368
Η δημιουργία, μέσω απειλής θερμού επεισοδίου, τετελεσμένων στο Αιγαίο και η απόλυτη εξαφάνιση από τις υποχρεώσεις της έναντι της ΕΕ όλων όσων αφορούν στο Κυπριακό και στα ελληνοτουρκικά φαίνεται ότι αποτελεί τον βασικό στόχο του νέου δόγματος που εφαρμόζει τους τελευταίους μήνες στο Αιγαίο η Αγκυρα.
Με αιχμή του δόρατος πότε τη θεωρία των γκρίζων ζωνών, πότε της αμφισβήτησης του δικαιώματος των νησιών για πλήρη κυριαρχικά δικαιώματα (σε ζώνες όπως η υφαλοκρηπίδα και η ΑΟΖ), η Τουρκία επιχειρεί να δοκιμάσει τις αντοχές της Αθήνας, χωρίς να διστάζει να εκβιάζει την πρόκληση θερμού επεισοδίου που θα επιφέρει νέου τύπου παρεμβάσεις, όπως του 1996 στα Ιμια με τον Ρ. Χόλμπρουκ.
Οι επιθετικές - πολεμικές ενέργειες με στόχο το Αγαθονήσι και το Φαρμακονήσι αποτελούν εφαρμογή της πολιτικής των γκρίζων ζωνών (βλ. «Εθνος της Κυριακης» 4/1/09) και αποσκοπούν στο να αμφισβητήσουν αρχικώς την ελληνική κυριαρχία επί των δύο νησιών και την απενεργοποίηση επομένως όλων των κυριαρχικών δικαιωμάτων που απορρέουν από την κυριαρχία επί των δύο νησιών.
Δεν είναι τυχαίο ότι η Τουρκία προβάλλει τους ισχυρισμούς περί παραβίασης των «τουρκικών χωρικών υδάτων και εναέριου χώρου» στην περιοχή των δύο νησιών, θεωρώντας ότι αυτά δεν ανήκουν στην Ελλάδα, επομένως μετατοπίζεται σημαντικά προς τα δυτικά η μέση γραμμή (εις βάρος της Ελλάδας) που θα καθορίσει τα όρια των εναέριων χώρων και των χωρικών υδάτων της Ελλάδας και της Τουρκίας στην περιοχή.
Υπολογίζοντας ότι η Τουρκία ποτέ δεν απέσυρε τον ισχυρισμό ότι τουλάχιστον 150 νησιά δεν ανήκουν νόμιμα στην Ελλάδα (αποφεύγοντας να υποστηρίξει συστηματικά ότι ανήκουν στην ίδια, καθώς η Συνθήκη της Λοζάνης ρητά αναφέρει ότι περιέρχονται στην Τουρκία όσα νησιά είναι εντός των τριών μιλίων από τις ακτές της), εκτιμάται ότι η Αγκυρα θα διεκδικήσει την εξαίρεση όλων αυτών των νησιών και βραχονησίδων (που δεν αναφέρονται ρητά στις Συνθήκες) από την οποιαδήποτε προσπάθεια χάραξης και οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών και ζωνών δικαιοδοσίας μεταξύ των δύο χωρών.
Απέναντι στην απόλυτα ξεκάθαρη αναβάθμιση των τουρκικών αμφισβητήσεων επί της ελληνικής κυριαρχίας, η ελληνική κυβέρνηση, αμήχανη και σιωπηλή (παρά τα παραδοσιακά και τετριμμένα ρητορικά μηνύματα και προειδοποιήσεις), θεωρεί ότι με την πολιτική κατευνασμού και αγκιστρωμένη σε παραλλαγές της πολιτικής του 1999 θα μπορέσει να κερδίσει χρόνο και να αποφύγει τα χειρότερα.
Η Τουρκία διανύει περίοδο όπου επιβεβαιώνεται ο γεωστρατηγικός ρόλος της, με ενεργή παρουσία στον Καύκασο, τον ισλαμικό και στον αραβικό κόσμο (τη διευκολύνει και η εκλογή της στο ΣΑ του ΟΗΕ).
Το κατεστημένο της Τουρκίας αλλά και ο ίδιος ο κ. Ερντογάν δεν καίγονται για μεταρρυθμίσεις που δεν εξυπηρετούν τα άμεσα συμφέροντά τους. Ετσι όλοι οι πόλοι εξουσίας της Τουρκίας θεωρούν ότι η χώρα τους όχι μόνο δικαιούται να ενταχθεί αλά καρτ στην ΕΕ, αλλά κυρίως ότι η ίδια η Ενωση έχει δομική και νομοτελειακή υποχρέωση, εφόσον θέλει να αναδειχτεί σε παγκόσμια δύναμη, να αποδεχτεί άνευ όρων τη μεγάλη μουσουλμανική χώρα στους κόλπους της.
Με την απομάκρυνση της προοπτικής ένταξης, τουλάχιστον στο ορατό μέλλον, δεν υπάρχει εκείνος ο μηχανισμός που (όλοι πίστεψαν ότι δημιουργήθηκε μετά το Ελσίνκι) θα υποχρεώσει την Τουρκία να εγκαταλείψει την αναθεωρητική πολιτική της που στόχο κυρίως έχει το Αιγαίο και την Κύπρο.
Καθώς η προοπτική της ειδικής σχέσης κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος και δεν αποκλείεται να είναι τελικά προτιμότερη και για το ίδιο το πολιτικό και στρατιωτικό κατεστημένο της Τουρκίας, η Αγκυρα δεν επιθυμεί σε ένα τελικό παζάρι με το Παρίσι και το Βερολίνο να έχει, εκτός των άλλων, και τα βαρίδια των ελληνοτουρκικών σχέσεων και του Κυπριακού.
Η κλιμάκωση της πολιτικής διεκδικήσεων στο Αιγαίο στέλνει σαφές μήνυμα στην ελληνική πλευρά ότι δεν θα γίνει ανεκτή η έγερση τέτοιων εμποδίων στους στρατηγικούς σχεδιασμούς της Αγκυρας.
Αιφνιδιασμένη η Αθήνα απλώς... περιμένει
Στα ελληνοτουρκικά η Αθήνα έχει επιλέξει τη... διακριτική διπλωματική παρενόχληση της Αγκυρας. Ετσι, επί σειρά ετών, καταγράφεται στα κοινοτικά κείμενα ότι «συνεχίζεται η προσπάθεια βελτίωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων» και υποβαθμίζονται σε γενικόλογες και χωρίς φυσικά δεσμευτικό χαρακτήρα αναφορές για την ανάγκη σχέσεων καλής γειτονίας και μη χρήση ή απειλή χρήσης βίας στις διμερείς σχέσεις.
Ακόμη και οι συστηματικές, επιθετικές πολεμικού τύπου επιχειρήσεις εναντίον στόχων στο ελληνικό έδαφος, που μάλιστα δεν είναι κάποια ακατοίκητα βράχια, αλλά κατοικημένα νησιά, συχνότατα αποσιωπήθηκαν τους τελευταίους μήνες, σε κάθε περίπτωση όμως δεν καταγράφηκαν σε κανένα κοινοτικό κείμενο.
Ετσι και με ευθύνη της Ελλάδας δίνεται η εντύπωση της συνήθους ρουτίνας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, η οποία μπορεί να επιτρέπει τα χαμόγελα, τους ασπασμούς και τις φιλοφρονήσεις στις διμερείς συναντήσεις, αλλά απλώς παγιώνει και νομιμοποιεί τη διεκδικητική πολιτική της άλλης πλευράς...
Η ελληνική κυβέρνηση υποκύπτει στον πειρασμό της πολιτικής του... 24ώρου (και της καθημερινής αγωνίας για αποφυγή θερμού επεισοδίου), δείχνοντας ότι δεν έχει σχεδιασμό για την επόμενη ημέρα.
Καθώς το 2009 θα δοθεί η πραγματική μάχη που θα κριθεί ποια πορεία θα πάρει η σχέση ΕΕ - Τουρκίας, η Ελλάδα κινδυνεύει να εμφανιστεί εκουσίως αφοπλισμένη από διπλωματικά επιχειρήματα, ώστε, εάν απαιτηθεί, να μπορέσει να επανασυνδέσει τα ζητήματα του Αιγαίου και το Κυπριακό, με την προοπτική της ειδικής σχέσης.
Ο στόχοςΗ Τουρκία, εκμεταλλευόμενη την ελληνική στάση, επιχειρεί μόνο και με την απειλή πρόκλησης θερμού επεισοδίου να πετύχει μέσω της διπλωματίας όσα θα της απέφερε το ίδιο το θερμό επεισόδιο.
Συγχρόνως, όμως, είναι απολύτως σαφές ότι το θερμό επεισόδιο μπορεί να προκύψει ανά πάσα στιγμή ακόμη και από απρόοπτο ή προσχεδιασμένο γεγονός (ας μη λησμονείται η περίπτωση των Ιμίων, με την προσάραξη στη βραχονησίδα σκάφους με τουρκική σημαία, ούτε φυσικά η θυσία του πιλότου Κ. Ηλιάκη, νοτίως της Καρπάθου).
Εξάλλου, πέραν των προγραμματισμένων ασκήσεων των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων στο κεντρικό Αιγαίο (όπου η Αθήνα... ευγενικά παραχώρησε και περιοχές του πεδίου βολής Ανδρου), πηγή εντάσεων θα αποτελέσει και η επανεμφάνιση στο Αιγαίο του νορβηγικού ερευνητικού σκάφους Malene Ostervold, το οποίο, υλοποιώντας τη συμφωνία με την τουρκική κρατική εταιρεία πετρελαίου ΤΡΑΟ, άρχισε τις σεισμικές έρευνες από 31 Δεκεμβρίου στη Μαύρη Θάλασσα.
Στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, πάντως, υποστηρίζουν ότι η πολιτική που ακολουθείται είναι η ορθή, δεν έχει αποκομίσει οφέλη ή πλεονεκτήματα η Τουρκία με την τακτική που ακολουθεί και ότι μελετώνται και εξετάζονται όλες οι τουρκικές κινήσεις. Επισημαίνεται, μάλιστα, η σημασία της πραγματοποίησης τελικά της ΝΑΤΟϊκής άσκησης Noble Archer, με τη συμμετοχή και ΝΑΤΟϊκού AWACS που περιέλαβε στον σχεδιασμό και τον Αϊ-Στράτη, αποτρέποντας την επιβολή τετελεσμένων από την Τουρκία και εντός του ΝΑΤΟ.
ΠροκλήσειςΗ πραγματοποίηση της άσκησης ήταν πράγματι ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη, αλλά υπενθυμίζεται ότι απλώς απαιτήθηκαν προσπάθειες δύο χρόνων (και άγνωστα ανταλλάγματα προς τη Συμμαχία), προκειμένου η Συμμαχία να συμφωνήσει για την πραγματοποίηση άσκησης στο έδαφος κράτους-μέλους, για το οποίο έθετε βέτο άλλο κράτος-μέλος.
Η παρούσα, πάντως, προκλητικότητα και κλιμάκωση των τουρκικών επιθετικών ενεργειών δεν μπορεί και θα ήταν λάθος να αποδοθεί αποκλειστικά στην... ενόχληση του τουρκικού κατεστημένου για την πραγματοποίηση της ΝΑΤΟϊκής άσκησης, όπως θέλουν κάποιοι να πιστεύουν στην Αθήνα.
Οι τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο έχουν κλιμακωθεί και αναβαθμιστεί εδώ και αρκετούς μήνες και είναι χαρακτηριστικό ότι παρά τη δραματική διάσταση που έχει πάρει η αντιπαράθεση του κυβερνώντος ισλαμικού κόμματος ΑΚΡ και του Τ. Ερντογάν (που βλέπει και τη μείωση των ποσοστών του κόμματός του, εν όψει των δημοτικών εκλογών της άνοιξης), με μεγάλο τμήμα του στρατιωτικού κατεστημένου, με αφορμή την υπόθεση της Εργκενεκόν, η πολιτική έναντι της Ελλάδας αποδεικνύεται απολύτως... σταθερή.
Αφήνουν τους Τούρκους να καταγγέλλουν... εμάς για παραβιάσεις
Μάλλον αδικαιολόγητη είναι η έκπληξη που εκφράζεται στην Αθήνα από τις ανακοινώσεις του τουρκικού ΓΕΕΘΑ το τελευταίο τετραήμερο που σπεύδει να κατηγορήσει την Ελλάδα για παραβιάσεις του εναέριου χώρου και των χωρικών υδάτων της Τουρκίας και για παρενοχλήσεις των τουρκικών αεροσκαφών.
Οι δύο ανακοινώσεις, που δικαιολογημένα προκαλούν αγανάκτηση, απλώς αναδεικνύουν τη σιωπή που έχει επιβληθεί στο ζήτημα αυτό όπου καθημερινά τα τελευταία χρόνια η Τουρκία, σε δημοσιοποιημένα δημόσια έγγραφα, καταγράφει και προβάλλει τις υποτιθέμενες παραβιάσεις του τουρκικού εναέριου χώρου και των χωρικών υδάτων και τις υποτιθέμενες παρενοχλήσεις τουρκικών μαχητικών από ελληνικά.
Συγκεκριμένα, στη διάρκεια του 2008, εκδόθηκαν 382 ανακοινώσεις του τουρκικού ΓΕΕΘΑ (και ακολούθησαν τα σχετικά διαβήματα) που επιχειρούν να αντιστρέψουν την εικόνα και χαρακτηρίζουν ως παρενοχλήσεις των τουρκικών μαχητικών στον «διεθνή εναέριο χώρο» την προσπάθεια των ελληνικών να τα αναγνωρίσουν και να τα αναχαιτίσουν, καθώς οι διελεύσεις αυτές γίνονται όχι μόνο στην περιοχή μεταξύ 6 και 10 ν.μ. του εθνικού εναέριου χώρου και με παράνομη είσοδο στο FIR Αθηνών, αλλά και εντός της ζώνης των 6 ν.μ. στις περιοχές που η Τουρκία θεωρεί ότι υπάρχουν «γκρίζες ζώνες» (οπότε δεν υφίσταται καν ελληνικός εναέριος χώρος).
Το 2008 εκδόθηκαν 7 ανακοινώσεις που καταλογίζουν στην Ελλάδα παραβιάσεις του τουρκικού εναέριου χώρου κυρίως από ελικόπτερα, ενώ η όγδοη ανακοίνωση που εξεδόθη την Πρωτοχρονιά και χαρακτήριζε την πτήση του ελικοπτέρου που μετέφερε τον ΑΓΕΕΘΑ στρατηγό Δ. Γράψα στο Φαρμακονήσι ως παραβίαση του «τουρκικού εναέριου χώρου πάνω από το νησί» αποσύρθηκε ύστερα από μία ημέρα, καθώς υπερέβαινε ακόμη και τις μεθοδεύσεις της Αγκυρας για βήμα βήμα αμφισβήτηση της εδαφικής κυριαρχίας της Ελλάδας στη συγκεκριμένη περιοχή.
Στη χρονιά που πέρασε εκδόθηκαν και 55 ανακοινώσεις για παραβίαση των «τουρκικών χωρικών υδάτων», με τις περισσότερες καταγγελίες να αφορούν στην περιοχή των Ιμίων.
Εχει, όμως, ιδιαίτερο ενδιαφέρον το γεγονός ότι αρκετές από τις ανακοινώσεις του τουρκικού ΓΕΕΘΑ αφορούν υποτιθέμενα παραβιάσεις των τουρκικών χωρικών υδάτων είτε πέριξ του Αγαθονησίου (ανακοίνωση αρ. 43 της 14ης Σεπτεμβρίου 2008) ή στην ευρύτερη περιοχή των δύο νησιών (με σημείο αναφοράς τα τουρκικά χωρικά ύδατα της περιοχής των Διδύμων, απέναντι σχεδόν από το Αγαθονήσι).
Το ερώτημα που μένει αναπάντητο είναι εάν με διαβήματα έχουν απορριφθεί οι ανυπόστατοι και παραπλανητικοί αυτοί ισχυρισμοί της τουρκικής πλευράς και εάν υπάρχει έστω και μια δημοσιοποιημένη διεθνώς τοποθέτηση-ανακοίνωση ελληνικής κυβερνητικής αρχής που να προβάλει την ελληνική θέση.
http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11378&subid=2&tag=8452&pubid=2172828
Προσπάθεια της Τουρκίας και ειδικότερα του λεγόμενου στρατιωτικού κατεστημένου της Αγκυρας να δημιουργήσει τετελεσμένα στο Ανατολικό Αιγαίο βλέπουν πολιτικοί, στρατιωτικοί και διπλωματικοί κύκλοι στην Αθήνα. Με δεδομένη τη συνεχιζόμενη έμπρακτη αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας στο Αγαθονήσι και στο Φαρμακονήσι, η οποία χθες εκδηλώθηκε με νέες, σχεδόν επιθετικού χαρακτήρα διαδοχικές υπερπτήσεις, η εκτίμηση που κυριαρχεί είναι ότι η τουρκική πλευρά επιδεικνύει σπουδή να διαμορφώσει ένα νέο πλαίσιο διεκδικήσεων στην περιοχή εν όψει και της ανάληψης καθηκόντων από τον νέο αμερικανό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα. Ενημέρωση για τα γεγονότα των τελευταίων εβδομάδων έλαβε χθες ο αμερικανός στρατιωτικός ακόλουθος στην Αθήνα, κατά τη συνάντηση που είχε στο Πεντάγωνο με τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ, στρατηγό Δ.Γράψα. Παράλληλα στην Αθήνα εξετάζεται με μεγάλη προσοχή το γεγονός ότι η τουρκική δραστηριότητα φεύγει από τη λογική των γκρίζων ζωνών και εκδηλώνεται βάσει δεδηλωμένης αντίληψης που θέλει να χαρακτηρίζει τουρκικές ζώνες περιοχές του Ανατολικού Αιγαίου. Χθες εξάλλου το τουρκικό επιτελείο εξέδωσε ανακοινώσεις στις οποίες γίνεται λόγος για παρενοχλήσεις τουρκικών μαχητικών δυτικά(!) της Λέσβου και νότια της Λήμνου στις 5 Ιανουαρίου, καθώς και για συνεχείς παραβιάσεις «τουρκικών χωρικών υδάτων» στην περιοχή των Ιμίων. Η χθεσινή δραστηριότητα της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας περιελάμβανε την πτήση τεσσάρων τουρκικών Φάντομ επάνω από το Αγαθονήσι και το Φαρμακονήσι, σε πολύ χαμηλό ύψος μεταξύ 700 και 400 ποδών. Τα μαχητικά είχαν εισέλθει στο FΙR Αθηνών λίγο μετά τις 15.00 από τον εναέριο χώρο νοτίως της Σάμου και κινήθηκαν νοτίως με προορισμό τα δύο νησιά. Παρά ταύτα, εκτιμήσεις από τα ανώτατα κλιμάκια του ΓΕΕΘΑ επιμένουν ότι θα πρέπει να αναμένεται μια έστω προσωρινή αποκλιμάκωση, υπό την έννοια ότι η επιθετικές κινήσεις των τελευταίων ημερών ήταν απάντηση των τούρκων στρατηγών στις αναφορές του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Κ.Παπούλια στο στρατιωτικό κατεστημένο της Αγκυρας κατά την επίσκεψή του στο Αγαθονήσι ανήμερα τα Θεοφάνια. Παρά την εκτίμηση αυτή, πάντως, η επαγρύπνηση είναι αυξημένη, καθώς σε εξέλιξη βρίσκεται η τουρκική άσκηση Αcik Deniz για την οποία οι Τούρκοι έχουν ζητήσει τη δέσμευση περιοχών στο Βόρειο και Κεντρικό Αιγαίο ως τις 15 Ιανουαρίου. Υπό το πρίσμα αυτό στελέχη από όλο το πολιτικό φάσμα επισημαίνουν τον ρόλο της Τουρκίας και τονίζουν τη φαινομενική διαφοροποίηση σε ό,τι αφορά την τακτική που ακολουθείται αφενός έναντι της Ελλάδας και αφετέρου έναντι του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας. Χθες ο υπουργός Εθνικής Αμυνας κ. Ευ.Μεϊμαράκης ανέβασε τους τόνους έναντι της Αγκυρας λέγοντας στο περιθώριο της συνεδρίασης του Υπουργικού Συμβουλίου ότι « η συμπεριφορά των Τούρκων δείχνει έλλειψη ψυχραιμίας » και συμπληρώνοντας: « Η Ελλάδα πιστεύει ότι αυτή η συμπεριφορά δεν συνάδει με ένα κράτος-μέλος που είναι σύμμαχος στο ΝΑΤΟ,με ένα κράτος που θέλει να μπει στην Ευρωπαϊκή Ενωση,με ένα κράτος που ο πρωθυπουργός του επιδιώκει να αναλάβει ειρηνευτικές πρωτοβουλίες στη Μέση Ανατολή ». Μίλησε δε ειδικώς για την ετοιμότητα των Ενόπλων Δυνάμεων λέγοντας: « Θα περιφρουρήσουν τη σταθερότητα, την ομαλότητα και την εθνική κυριαρχία.Οι έλληνες πολίτες μπορούν να κοιμούνται ήσυχοι. Οι Τούρκοι λαμβάνουν τις απαραίτητες απαντήσειςτόσο σε διπλωματικό επίπεδο όσο και οπουδήποτε αλλού χρειαστεί ». Σημειωτέον ότι η χθεσινή προγραμματισμένη εκπαιδευτική δραστηριότητα του ρωσικού αεροπλανοφόρου στην περιοχή νοτίως της Ρόδου δεν πραγματοποιήθηκε, καθώς το «Κουζνέτσοφ» παρέμεινε στη βάση του Ακσάζ. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι ζημιές από την πυρκαϊά που είχε εκδηλωθεί στο πλοίο την προηγούμενη ημέρα έχουν αποκατασταθεί, ενώ δεν τίθεται ούτε και ζήτημα καιρικών συνθηκών. Το ρωσικό πλοίο έχει ζητήσει τη δέσμευση της ίδιας περιοχής για αύριο και μεθαύριο, καθώς και την περιοχή στα νότια της Κρήτης για τις 11 του μηνός.
http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=32&artId=249642
Κρίση των Ιμίων ονομάζεται συμβατικά το επεισόδιο που έλαβε χώρα το 1996 ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία με αφορμή τις βραχονησίδες των Ιμίων. Κατά την διάρκεια της ολιγοήμερης κρίσης, οι δύο χώρες μετέφεραν στρατιωτικές δυνάμεις (κυρίως ναυτικές) γύρω από τα Ίμια και τις ανέπτυξαν φτάνοντας κοντά στην ένοπλη σύρραξη. Με την παρέμβαση ξένων δυνάμεων, και κυρίως των ΗΠΑ, η ένταση εκτονώθηκε και οι δύο χώρες απέσυραν τα στρατεύματά τους. Προς τις τελευταίες ώρες της κρίσης, τρεις Έλληνες αξιωματικοί του Πολεμικού Ναυτικού έχασαν την ζωή τους όταν το ελικόπτερο όπου επέβαιναν κατέπεσε στην θάλασσα. Το ατύχημα αποδόθηκε σε τεχνικά αίτια και την κόπωση του πληρώματος. Η τουρκική πλευρά δεν ανέφερε απώλειες. Η κρίση των Ιμίων είχε σοβαρές επιπτώσεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και έβαλε τις δύο χώρες σε μία περίοδο έντασης και αμοιβαίας καχυποψίας που συνεχίστηκε μέχρι και το τέλος της δεκαετίας του 1990.
Τα Ίμια είχαν παραχωρηθεί στην Ελλάδα από την Ιταλία με συνθήκη μετά την ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα που ακολούθησε το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Σε συνθήκη του 1932 ανάμεσα στην Ιταλία και την Τουρκία συμπεριλαμβάνονταν σε χάρτη με τα ιταλικά εδάφη. Αργότερα, καθώς όλες οι ιταλικές κτήσεις πέρασαν στην ελληνική κυριότητα, και τα Ίμια ενσωματώθηκαν στο ελληνικό κράτος. Το Τουρκικό κράτος είχε αποδεχτεί το καθεστώς επικυριαρχίας της Ελλάδας στα νησιά αυτά.
Στις 25 Δεκεμβρίου 1995 το τουρκικό φορτηγό πλοίο Φιγκέν Ακάτ προσάραξε σε αβαθή ύδατα κοντά στις βραχονησίδες και εξέπεμψε σήμα κινδύνου. Το λιμεναρχείο Καλύμνου –το πλησιέστερο στην περιοχή– διέθεσε ρυμουλκό για να αποκολλήσει το τουρκικό πλοίο, αλλά ο πλοίαρχος αρνήθηκε, υποστηρίζοντας ότι βρισκόταν σε τουρκική περιοχή και άρα οι τουρκικές αρχές είχαν την αρμοδιότητα να του προσφέρουν βοήθεια.
Στις 26 Δεκεμβρίου το λιμεναρχείο ενημέρωσε την αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου Εξωτερικών, το οποίο μέσω του γραμματέα της ελληνικής πρεσβείας στην Άγκυρα Γιάννη Παπαμελετίου, ειδοποίησε τον γραμματέα της Διεύθυνσης Ελληνικών Υποθέσεων του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών Τσινάρ Εγκίν ότι, αν δεν παρέμβαινε ρυμουλκό, το τουρκικό πλοίο θα κινδύνευε. Στις 27 Δεκεμβρίου το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών ενημερώνει την ελληνική πρεσβεία ότι, ανεξαρτήτως του ποιος θα ανελάμβανε τη διάσωση του πλοίου, υπήρχε γενικότερα θέμα με τα Ίμια.
Τελικά, στις 28 Δεκεμβρίου δύο ελληνικά ρυμουλκά αποκόλλησαν το τουρκικό φορτηγό και το οδήγησαν στο λιμάνι Κιουλούκ της Τουρκίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ίδιο πρωϊνό ένα πλήρως εξοπλισμένο τουρκικό μαχητικό αεροσκάφος κατέπεσε στα ελληνικά χωρικά ύδατα, στην περιοχή της Λέσβου, ύστερα από εμπλοκή με ελληνικά μαχητικά. Ο Τούρκος πιλότος διασώθηκε με ελληνική βοήθεια.
Στις 29 Δεκεμβρίου το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών επιδίδει διακοίνωση στο αντίστοιχο ελληνικό, όπου αναφέρεται ότι οι βραχονησίδες Ίμια είναι καταχωρισμένες στο κτηματολόγιο Μουγκλά του νομού Μπουντρούμ (Αλικαρνασσού) και ανήκουν στην Τουρκία. Το γεγονός στάθηκε αφορμή να τεθεί από την Τουρκία θέμα ιδιοκτησίας των νησιών.Ο τότε δήμαρχος της Καλύμνου Δημήτρης Διακομιχάλης, θορυβημένος από το γεγονός ότι η Τουρκία εγείρει εδαφικές αξιώσεις στα Ίμια, ύψωσε την ελληνική σημαία σε ένα από αυτά τα δύο νησιά στις 25 Ιανουαρίου 1996, συνοδευόμενος από τον αστυνομικό διευθυντή Καλύμνου Γ. Ριόλα, έναν ιερέα και δύο κατοίκους του νησιού.
Τα τουρκικά τηλεοπτικά κανάλια μετέδωσαν εικόνες με την ελληνική σημαία υψωμένη στα Ίμια, κάτι που προκάλεσε σάλο στην κοινή γνώμη της Τουρκίας. Δύο δημοσιογράφοι του γραφείου της εφημερίδας Χουριέτ στη Σμύρνη, μετέβησαν με ελικόπτερο στη Μεγάλη Ίμια, υπέστειλαν την ελληνική σημαία και ύψωσαν την τουρκική σημαία. Η όλη επιχείρηση των δημοσιογράφων βιντεοσκοπήθηκε και προβλήθηκε από το τηλεοπτικό κανάλι που ανήκει στη Χουριέτ. Το γεγονός αυτό πήρε σημαντικές διαστάσεις. Σύντομα, ελληνικά και τουρκικά πολεμικά σκάφη κινήθηκαν στην περιοχή.
Η κρίση κλιμακώθηκε τις επόμενες μέρες. Στις 28 Ιανουαρίου 1996 το περιπολικό "Αντωνίου" του Πολεμικού Ναυτικού κατέβασε την τουρκική σημαία και ύψωσε την ελληνική. Επίσης, το βράδυ της 28ης Ιανουαρίου, Έλληνες βατραχάνθρωποι αποβιβάστηκαν στη Μεγάλη Ίμια χωρίς να τους αντιληφθούν τα παραπλέοντα εκεί τουρκικά πολεμικά.
Στις 29 Ιανουαρίου, ο νέος πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, στις προγραμματικές του δηλώσεις στη Βουλή, στέλνει μήνυμα προς την Τουρκία, ότι σε οποιαδήποτε πρόκληση η Ελλάδα θα αντιδράσει άμεσα και δυναμικά. Στις 30 Ιανουαρίου, η πρωθυπουργός της Τουρκίας Τανσού Τσιλέρ δηλώνει μέσα στην Τουρκική βουλή ότι την επόμενη μέρα η Ελληνική σημαία θα έχει κατέβει από τα Ίμια.
Στις 31 Ιανουαρίου και ώρα 01:40 Τουρκικές ειδικές δυνάμεις αποβιβάζονται στη Μικρή Ίμια. Στις 05:30 της ίδιας μέρας ελικόπτερο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, που απονηώθηκε από τη φρεγάτα Ναυαρίνο για να διαπιστώσει την παρουσία των Τούρκων στη βραχονησίδα κατέπεσε κατά την επιστροφή του στη φρεγάτα και τα τρία μέλη του πληρώματος, ο υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και ο αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός, σκοτώθηκαν. Σχετικά με τις αιτίες πτώσης του ελικοπτέρου έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις. Η επίσημη θέση του Πολεμικού Ναυτικού είναι ότι το ελικόπτερο κατέπεσε λόγω κακοκαιρίας και απώλειας προσανατολισμού του πιλότου (Vertigo). Ωστόσο, υπάρχει διαδεδομένη στην Ελλάδα η άποψη ότι το ελικόπτερο καταρρίφθηκε είτε από το Τουρκικό Ναυτικό είτε από τους τούρκους καταδρομείς που υπήρχαν πάνω στο νησί, και ότι η αληθινή αιτία της πτώσης αποκρύφτηκε προκειμένου να λήξει η κρίση και να μην οδηγηθούν οι δύο χώρες σε γενικευμένη σύρραξη ή ακόμα και σε πόλεμο.Κατά τη διάρκεια της κρίσης υπήρξαν έντονες πιέσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες προκειμένου να λήξει το επεισόδιο. Ο αμερικανός πρόεδρος Μπιλ Κλίντον ενημερώθηκε πρώτα από την Τουρκάλα πρωθυπουργό Τανσού Τσιλέρ πως Ελλάδα και Τουρκία ξεκινούν πόλεμο, επειδή δύο τούρκοι δημοσιογράφοι και κάποιοι έλληνες βαρκάρηδες συνεπλάκησαν σε έναν βράχο που κατοικούσε μία κατσίκα[1].
Ο διπλωμάτης Richard Holbrooke ενημερωμένος από τον αμερικανό πρόεδρο, επικοινώνησε τηλεφωνικά με τους δύο πρωθυπουργούς που δεσμεύτηκαν να αποσύρουν τις δυνάμεις τους και να υποστείλουν τις σημαίες. Τα πολεμικά σκάφη και οι καταδρομείς των δύο χωρών αποχώρησαν από τις βραχονησίδες το πρωί της 31ης Ιανουαρίου 1996 υπό την επίβλεψη αεροσκαφών του 6ου αμερικανικού στόλου της Μεσογείου.
κρίση έδωσε αφορμή στο Τουρκικό κράτος να θέσει ζήτημα των Γκρίζων ζωνών, αμφισβητώντας την κυριαρχία της Ελλάδας σε αρκετά νησιά, συμπεριλαμβανομένων των Ιμίων. Παρόλα αυτά η ελληνική πλευρά δεν αποδέχτηκε ποτέ την ύπαρξη τέτοιου θέματος, επικαλούμενη διάφορες διεθνείς συνθήκες.
Η κρίση επίσης κλόνισε την αξιοπιστία της νέας τότε ελληνικής κυβέρνησης του Κώστα Σημίτη, ειδικά όταν ο τελευταίος ευχαρίστησε δημόσια, μέσα στο ελληνικό κοινοβούλιο, τις ΗΠΑ για το ρόλο τους στην αποκλιμάκωση των γεγονότων.
Στις 26 Δεκεμβρίου το λιμεναρχείο ενημέρωσε την αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου Εξωτερικών, το οποίο μέσω του γραμματέα της ελληνικής πρεσβείας στην Άγκυρα Γιάννη Παπαμελετίου, ειδοποίησε τον γραμματέα της Διεύθυνσης Ελληνικών Υποθέσεων του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών Τσινάρ Εγκίν ότι, αν δεν παρέμβαινε ρυμουλκό, το τουρκικό πλοίο θα κινδύνευε. Στις 27 Δεκεμβρίου το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών ενημερώνει την ελληνική πρεσβεία ότι, ανεξαρτήτως του ποιος θα ανελάμβανε τη διάσωση του πλοίου, υπήρχε γενικότερα θέμα με τα Ίμια.
Τελικά, στις 28 Δεκεμβρίου δύο ελληνικά ρυμουλκά αποκόλλησαν το τουρκικό φορτηγό και το οδήγησαν στο λιμάνι Κιουλούκ της Τουρκίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ίδιο πρωϊνό ένα πλήρως εξοπλισμένο τουρκικό μαχητικό αεροσκάφος κατέπεσε στα ελληνικά χωρικά ύδατα, στην περιοχή της Λέσβου, ύστερα από εμπλοκή με ελληνικά μαχητικά. Ο Τούρκος πιλότος διασώθηκε με ελληνική βοήθεια.
Στις 29 Δεκεμβρίου το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών επιδίδει διακοίνωση στο αντίστοιχο ελληνικό, όπου αναφέρεται ότι οι βραχονησίδες Ίμια είναι καταχωρισμένες στο κτηματολόγιο Μουγκλά του νομού Μπουντρούμ (Αλικαρνασσού) και ανήκουν στην Τουρκία. Το γεγονός στάθηκε αφορμή να τεθεί από την Τουρκία θέμα ιδιοκτησίας των νησιών.Ο τότε δήμαρχος της Καλύμνου Δημήτρης Διακομιχάλης, θορυβημένος από το γεγονός ότι η Τουρκία εγείρει εδαφικές αξιώσεις στα Ίμια, ύψωσε την ελληνική σημαία σε ένα από αυτά τα δύο νησιά στις 25 Ιανουαρίου 1996, συνοδευόμενος από τον αστυνομικό διευθυντή Καλύμνου Γ. Ριόλα, έναν ιερέα και δύο κατοίκους του νησιού.
Τα τουρκικά τηλεοπτικά κανάλια μετέδωσαν εικόνες με την ελληνική σημαία υψωμένη στα Ίμια, κάτι που προκάλεσε σάλο στην κοινή γνώμη της Τουρκίας. Δύο δημοσιογράφοι του γραφείου της εφημερίδας Χουριέτ στη Σμύρνη, μετέβησαν με ελικόπτερο στη Μεγάλη Ίμια, υπέστειλαν την ελληνική σημαία και ύψωσαν την τουρκική σημαία. Η όλη επιχείρηση των δημοσιογράφων βιντεοσκοπήθηκε και προβλήθηκε από το τηλεοπτικό κανάλι που ανήκει στη Χουριέτ. Το γεγονός αυτό πήρε σημαντικές διαστάσεις. Σύντομα, ελληνικά και τουρκικά πολεμικά σκάφη κινήθηκαν στην περιοχή.
Η κρίση κλιμακώθηκε τις επόμενες μέρες. Στις 28 Ιανουαρίου 1996 το περιπολικό "Αντωνίου" του Πολεμικού Ναυτικού κατέβασε την τουρκική σημαία και ύψωσε την ελληνική. Επίσης, το βράδυ της 28ης Ιανουαρίου, Έλληνες βατραχάνθρωποι αποβιβάστηκαν στη Μεγάλη Ίμια χωρίς να τους αντιληφθούν τα παραπλέοντα εκεί τουρκικά πολεμικά.
Στις 29 Ιανουαρίου, ο νέος πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, στις προγραμματικές του δηλώσεις στη Βουλή, στέλνει μήνυμα προς την Τουρκία, ότι σε οποιαδήποτε πρόκληση η Ελλάδα θα αντιδράσει άμεσα και δυναμικά. Στις 30 Ιανουαρίου, η πρωθυπουργός της Τουρκίας Τανσού Τσιλέρ δηλώνει μέσα στην Τουρκική βουλή ότι την επόμενη μέρα η Ελληνική σημαία θα έχει κατέβει από τα Ίμια.
Στις 31 Ιανουαρίου και ώρα 01:40 Τουρκικές ειδικές δυνάμεις αποβιβάζονται στη Μικρή Ίμια. Στις 05:30 της ίδιας μέρας ελικόπτερο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, που απονηώθηκε από τη φρεγάτα Ναυαρίνο για να διαπιστώσει την παρουσία των Τούρκων στη βραχονησίδα κατέπεσε κατά την επιστροφή του στη φρεγάτα και τα τρία μέλη του πληρώματος, ο υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και ο αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός, σκοτώθηκαν. Σχετικά με τις αιτίες πτώσης του ελικοπτέρου έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις. Η επίσημη θέση του Πολεμικού Ναυτικού είναι ότι το ελικόπτερο κατέπεσε λόγω κακοκαιρίας και απώλειας προσανατολισμού του πιλότου (Vertigo). Ωστόσο, υπάρχει διαδεδομένη στην Ελλάδα η άποψη ότι το ελικόπτερο καταρρίφθηκε είτε από το Τουρκικό Ναυτικό είτε από τους τούρκους καταδρομείς που υπήρχαν πάνω στο νησί, και ότι η αληθινή αιτία της πτώσης αποκρύφτηκε προκειμένου να λήξει η κρίση και να μην οδηγηθούν οι δύο χώρες σε γενικευμένη σύρραξη ή ακόμα και σε πόλεμο.Κατά τη διάρκεια της κρίσης υπήρξαν έντονες πιέσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες προκειμένου να λήξει το επεισόδιο. Ο αμερικανός πρόεδρος Μπιλ Κλίντον ενημερώθηκε πρώτα από την Τουρκάλα πρωθυπουργό Τανσού Τσιλέρ πως Ελλάδα και Τουρκία ξεκινούν πόλεμο, επειδή δύο τούρκοι δημοσιογράφοι και κάποιοι έλληνες βαρκάρηδες συνεπλάκησαν σε έναν βράχο που κατοικούσε μία κατσίκα[1].
Ο διπλωμάτης Richard Holbrooke ενημερωμένος από τον αμερικανό πρόεδρο, επικοινώνησε τηλεφωνικά με τους δύο πρωθυπουργούς που δεσμεύτηκαν να αποσύρουν τις δυνάμεις τους και να υποστείλουν τις σημαίες. Τα πολεμικά σκάφη και οι καταδρομείς των δύο χωρών αποχώρησαν από τις βραχονησίδες το πρωί της 31ης Ιανουαρίου 1996 υπό την επίβλεψη αεροσκαφών του 6ου αμερικανικού στόλου της Μεσογείου.
κρίση έδωσε αφορμή στο Τουρκικό κράτος να θέσει ζήτημα των Γκρίζων ζωνών, αμφισβητώντας την κυριαρχία της Ελλάδας σε αρκετά νησιά, συμπεριλαμβανομένων των Ιμίων. Παρόλα αυτά η ελληνική πλευρά δεν αποδέχτηκε ποτέ την ύπαρξη τέτοιου θέματος, επικαλούμενη διάφορες διεθνείς συνθήκες.
Η κρίση επίσης κλόνισε την αξιοπιστία της νέας τότε ελληνικής κυβέρνησης του Κώστα Σημίτη, ειδικά όταν ο τελευταίος ευχαρίστησε δημόσια, μέσα στο ελληνικό κοινοβούλιο, τις ΗΠΑ για το ρόλο τους στην αποκλιμάκωση των γεγονότων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου